Xuyên suốt quá trình xét xử vụ án hình sự, việc xác định tiền án và áp dụng tình tiết tăng nặng “tái phạm” đóng vai trò quan trọng khi tòa án quyết định mức hình phạt đối với người phạm tội.
Tuy nhiên, thực tiễn xét xử cho thấy không ít trường hợp có sai sót trong áp dụng quy định pháp luật, gây ảnh hưởng đến quyền lợi bị cáo.
Bài viết dưới đây sẽ phân tích một vụ án thực tế nhằm làm rõ một số vấn đề liên quan đến tiền án và tình tiết tăng nặng “tái phạm”.
Tòa sơ thẩm nói có tiền án, tái phạm
Trong vụ án hình sự do Tòa án nhân dân cấp cao tại TP Đà Nẵng xét xử, bị cáo N.H.Đ (SN 2003) hầu tòa về tội “Tàng trữ, mua bán trái phép vũ khí quân dụng” theo khoản 1, Điều 30, Bộ Luật Hình sự.
Hồ sơ thể bị cáo không chỉ tham gia giao dịch mua bán súng đạn mà còn vận chuyển, tàng trữ vũ khí trái phép.
Công an phát hiện Đ. tàng trữ 1 khẩu súng rulo cùng 26 viên đạn tại một nhà nghỉ nơi bị cáo này thuê ở tạm thời.
Kết luận giám định khẳng định súng và đạn nói trên thuộc danh mục vũ khí quân dụng.
Ngoài ra, bị cáo Đ. còn giúp một đối tượng khác mua súng và đạn với tổng số tiền 1,8 triệu đồng.
Xem xét hồ sơ vụ án, tòa án cấp sơ thẩm xác định bị cáo có một tiền án về tội “Trộm cắp tài sản”.
Căn cứ điểm h thuộc khoản 1, Điều 52, Bộ Luật Hình sự, bản án sơ thẩm áp dụng tình tiết tăng nặng là “tái phạm”. Từ đó, tòa án sơ thẩm tuyên phạt bị cáo N.H.Đ 36 tháng tù giam về tội “Tàng trữ, mua bán trái phép vũ khí quân dụng”.
Sau đó, bị cáo kháng cáo xin giảm nhẹ hình phạt.
Tại tòa phúc thẩm, đại diện cơ quan công tố đề nghị hội đồng xét xử không áp dụng tình tiết tăng nặng “tái phạm” đối với bị cáo Đ.
Kết quả, tòa phúc thẩm chấp nhận đề nghị từ đại diện viện kiểm sát cùng cấp, loại bỏ tình tiết tăng nặng khi cân nhắc hình phạt.
Sai lầm khi xác định tiền án và áp dụng tình tiết tăng nặng “tái phạm”
Căn cứ hồ sơ, tòa phúc thẩm nhận thấy bị cáo N.H.Đ từng bị kết án về tội “Trộm cắp tài sản” khi chưa đủ 18 tuổi.
Điểm b thuộc khoản 1, Điều 107, Bộ Luật Hình sự nói rằng người dưới 18 tuổi bị kết án được coi là không có án tích nếu thuộc một trong các trường hợp người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi bị kết án về tội phạm ít nghiêm trọng, tội phạm nghiêm trọng hoặc tội phạm rất nghiêm trọng do vô ý.
Ở tình huống này, khi phạm tội “Trộm cắp tài sản”, bị cáo Nguyễn H Đ là người “từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi, phạm tội ít nghiêm trọng”.
Vì thế, pháp luật phải coi bị cáo thuộc diện không có án tích. Như vậy, tòa án cấp sơ thẩm đã vướng sai sót khi vẫn coi bị cáo là đối tượng có tiền án và áp dụng tình tiết tăng nặng.
Điều này không phù hợp với khoản 1, Điều 53, Bộ Luật Hình sự hiện hành, nêu rõ tái phạm chỉ áp dụng với người đã bị kết án, chưa được xóa án tích mà lại phạm tội danh mới.
Thận trọng khi xác định tiền án và sử dụng tình tiết tăng nặng “tái phạm”
Từ vụ án nêu trên, cơ quan tiến hành tố tụng lưu ý các địa phương rút kinh nghiệm khi xử lý những vụ án tương tự.
Bài học kinh nghiệm:
✅ Hiểu đúng về án tích đối với người chưa đủ 18 tuổi.
- Người dưới 18 tuổi phạm tội ít nghiêm trọng sẽ không bị coi là có án tích.
- Khi xét xử các vụ án có bị cáo từng phạm tội khi chưa đủ 18 tuổi, cần xem xét kỹ quy định tại Điều 107 thuộc Bộ Luật Hình sự để tránh xác định sai về tiền án.
✅ Áp dụng đúng tình tiết tăng nặng tái phạm.
- Tái phạm chỉ được áp dụng khi bị cáo đã có tiền án chưa được xóa án tích.
- Việc áp dụng sai có thể làm tăng mức hình phạt một cách không chính xác, ảnh hưởng đến quyền lợi của bị cáo.
Diễn tiến xét xử bị cáo N.H.Đ cho thấy việc xác định tiền án và áp dụng tình tiết tăng nặng “tái phạm” là yếu tố quan trọng trong xét xử vụ án hình sự.
Sai sót trong xác định tiền án có thể khiến bị cáo chịu mức án cao hơn so với mức hình phạt luật quy định.
Vụ án trên là một bài học quan trọng về việc áp dụng chính xác quy định Bộ Luật Hình sự, đảm bảo công bằng trong xét xử.
Các cơ quan tố tụng cần thận trọng hơn khi xác định tiền án và áp dụng tình tiết tăng nặng để tránh những sai sót ảnh hưởng đến quyền lợi của bị cáo.
📢 Đọc thêm nhiều bài viết hữu ích tại blogluat.com để cập nhật kiến thức pháp lý mới nhất! 🚀
(Blogluat.com)
