Chia doanh nghiệp trong vụ án ly hôn luôn là “cuộc chiến pháp lý khó nhằn” bởi lẽ doanh nghiệp là tài sản rất có giá trị, liên quan đến quyền quản lý cũng như lợi ích kinh tế của cả hai đương sự sau khi ly hôn.
Ở bài viết này, chúng tôi tổng hợp thông tin chính xác xoay quanh quy định pháp luật về chia tài sản là doanh nghiệp khi ly hôn và một số vụ việc tiêu biểu tại Việt Nam.
Luật định về chia doanh nghiệp khi ly hôn
Theo Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, việc chia doanh nghiệp (là tài sản chung trong quá trình hôn nhân) khi ly hôn cần tuân thủ mọi quy định về chia tài sản chung của vợ chồng.
Tuy nhiên, việc doanh nghiệp có giá trị lớn và liên quan đến hoạt động sản xuất, kinh doanh đặt ra nhiều thách thức riêng trong thực tiễn.
Pháp luật nước ta đề cập đến tài sản chung và tài sản riêng trong doanh nghiệp như sau:
Tài sản chung:
Nếu doanh nghiệp thành lập trong thời kỳ hôn nhân thì tài sản của doanh nghiệp đó thường được coi là tài sản chung của vợ chồng.
Quy định tại Điều 33 thuộc Luật Hôn nhân và Gia đình hiện hành nêu rõ: tài sản chung của vợ chồng bao gồm các khoản thu nhập từ lao động, sản xuất, kinh doanh, lợi tức từ tài sản riêng, và các tài sản khác được tạo ra trong thời kỳ hôn nhân.
Do đó, pháp luật công nhận doanh nghiệp do một trong hai người đứng tên nhưng hình thành sau khi kết hôn là tài sản chung.
Tài sản riêng:
Nếu doanh nghiệp thành lập trước khi kết hôn hoặc một trong hai người nhận thừa kế, tặng cho riêng thì doanh nghiệp đó được coi là tài sản riêng.
Điều này thể hiện tại Điều 43, Luật Hôn nhân và Gia đình hiện hành. Cụ thể, tài sản riêng thuộc quyền sở hữu mỗi bên sẽ không bị chia khi ly hôn, trừ khi có thỏa thuận từ cả hai phía về việc gộp tài sản riêng vào tài sản chung.
Có 3 phương thức chia doanh nghiệp khi ly hôn:
- Chia doanh nghiệp theo giá trị: tòa án có thể định giá doanh nghiệp và chia giá trị tài sản theo tỷ lệ đóng góp của mỗi bên. Một bên có thể giữ quyền quản lý doanh nghiệp, trong khi bên còn lại nhận phần giá trị tài sản tương ứng.
- Chia doanh nghiệp theo quyền sở hữu: trong trường hợp hai bên đều muốn tiếp tục tham gia điều hành doanh nghiệp, tòa án có thể chia quyền sở hữu và điều hành doanh nghiệp cho cả hai. Tuy nhiên, điều này thường khó thực hiện do mâu thuẫn lợi ích và phương hướng quản lý sau ly hôn.
- Bán doanh nghiệp: nếu hai bên không thể đạt thỏa thuận về phương án chia doanh nghiệp thì tòa án có thể ra quyết định bán doanh nghiệp rồi chia lợi nhuận thu về sau khi thanh toán các khoản nợ chung.
Yếu tố pháp lý ảnh hưởng đến việc chia doanh nghiệp
Việc chia doanh nghiệp khi ly hôn không chỉ phụ thuộc vào quy định chung về tài sản mà còn liên quan đến các yếu tố pháp lý đặc thù liên quan đến doanh nghiệp, gồm:
Quyền quản lý và điều hành doanh nghiệp:
Một trong những vấn đề phức tạp nhất khi chia doanh nghiệp là quyền quản lý và điều hành doanh nghiệp.
Nếu cả hai bên đều có đóng góp vào hoạt động kinh doanh, việc quyết định người tiếp tục điều hành doanh nghiệp có thể là một cuộc tranh chấp kéo dài.
Thực tế, tòa án thường dựa vào những yếu tố, như: chuyên môn, kinh nghiệm, mức độ tham gia vào hoạt động hàng ngày ở doanh nghiệp khi quyết định quyền điều hành.
Giá trị tài sản và lợi ích doanh nghiệp:
Việc định giá doanh nghiệp là một yếu tố quan trọng khi chia doanh nghiệp. Yếu tố doanh thu, lợi nhuận, tài sản cố định và uy tín đều ảnh hưởng đến giá trị doanh nghiệp.
Tòa án có thể yêu cầu một bên thuê đơn vị thẩm định tài sản triển khai định giá chính xác doanh nghiệp trước khi xem xét chia doanh nghiệp trong vụ án ly hôn.
Nợ doanh nghiệp và trách nhiệm pháp lý:
Nếu doanh nghiệp có khoản nợ hoặc nghĩa vụ tài chính thì hai đương sự có thể cùng chịu trách nhiệm chia sẻ những khoản nợ đó sau ly hôn.
Các khoản nợ và nghĩa vụ pháp lý liên quan đến doanh nghiệp cần được xem xét kỹ lưỡng nhằm đảm bảo các bên không gặp rủi ro pháp lý trong tương lai.
Những điều cần lưu ý khi chia doanh nghiệp khi ly hôn
Thẩm định tài sản doanh nghiệp
Việc định giá doanh nghiệp một cách chính xác là yếu tố then chốt khi chia tài sản. Nếu bạn đang trong quá trình ly hôn và sở hữu một doanh nghiệp, việc thuê một đơn vị thẩm định độc lập để đánh giá giá trị doanh nghiệp là rất cần thiết. Điều này giúp đảm bảo rằng cả hai bên đều được chia tài sản một cách công bằng dựa trên giá trị thực tế của doanh nghiệp.
Thỏa thuận trước về quyền quản lý doanh nghiệp
Để tránh mâu thuẫn trong việc chia doanh nghiệp khi ly hôn, nhiều cặp vợ chồng đã chọn ký kết các thỏa thuận trước hôn nhân hoặc trong thời kỳ hôn nhân về quyền sở hữu và quản lý doanh nghiệp. Việc có một thỏa thuận rõ ràng giúp giải quyết nhanh chóng các vấn đề tranh chấp về quyền điều hành và chia sẻ lợi nhuận.
Tư vấn pháp lý và luật sư
Chia tài sản doanh nghiệp khi ly hôn đòi hỏi sự tư vấn của các chuyên gia pháp lý, đặc biệt là luật sư chuyên về hôn nhân và gia đình cũng như các chuyên gia kinh tế trong lĩnh vực thẩm định tài sản. Việc có luật sư đồng hành giúp bạn bảo vệ quyền lợi của mình và đảm bảo việc chia doanh nghiệp diễn ra đúng quy định pháp luật.
Những vụ chia doanh nghiệp tại Việt Nam
Vụ ly hôn nghìn tỷ của vợ chồng ông chủ Trung Nguyên
Một trong những vụ án ly hôn nổi tiếng nhất liên quan đến “cuộc chiến pháp lý” chia doanh nghiệp tại Việt Nam là vụ ly hôn giữa vợ chồng ông Đặng Lê Nguyên Vũ (Chủ tịch Tập đoàn Trung Nguyên Legend) và bà Lê Hoàng Diệp Thảo.
Đây là một trong những vụ ly hôn kéo dài và phức tạp, đặc biệt là phân định tài sản là doanh nghiệp.
Tập đoàn Trung Nguyên thời điểm vụ án ly hôn diễn ra có giá trị hàng nghìn tỷ đồng, do ông Vũ thành lập. Dù vậy, bà Thảo cũng đóng vai trò quan trọng suốt quá trình phát triển và quản lý công ty.
Khi ly hôn, cả hai tranh chấp gay gắt về quyền điều hành và sở hữu thương hiệu Trung Nguyên.
Theo phán quyết từ tòa án, ông Vũ nắm quyền quản lý Tập đoàn Trung Nguyên và nhận phần lớn tài sản liên quan đến doanh nghiệp. Trong khi, bà Thảo nhận phần tài sản bằng tiền mặt và một số tài sản khác.
Vụ án này thể hiện rõ tính chất phức tạp trong phân chia tài sản doanh nghiệp, đặc biệt khi cả hai bên đều đóng vai trò quan trọng ở quá trình quản lý và điều hành công ty.
Vụ ly hôn của vợ chồng doanh nhân Phạm Thanh Hùng
Một vụ việc đáng chú ý khác liên quan đến chia doanh nghiệp khi ly hôn là trường hợp của ông Phạm Thanh Hùng (doanh nhân lĩnh vực xây dựng).
Ở vụ án ly hôn này, tòa án phải xem xét việc phân chia cổ phần và quyền lợi trong công ty do vợ chồng ông Hùng sở hữu.
Cuối cùng, cơ quan xét xử quyết định chia cổ phần theo tỷ lệ đóng góp, đồng thời xác định rõ quyền điều hành công ty thuộc về người có khả năng quản lý, duy trì hoạt động kinh doanh ổn định.
Kết luận
Chia tài sản là doanh nghiệp khi ly hôn là cả quá trình phức tạp, đòi hỏi sự xem xét kỹ lưỡng từ nhiều yếu tố như giá trị tài sản, quyền quản lý và điều hành, các khoản nợ liên quan.
Việc nắm rõ quy định pháp luật về chia tài sản doanh nghiệp cũng như chuẩn bị kỹ lưỡng về mặt pháp lý sẽ giúp bạn bảo vệ quyền lợi khia ra toà.
Nếu đang điều hành doanh nghiệp và đối mặt với vấn đề ly hôn, bạn nên liên hệ với chuyên gia pháp lý, luật sư để nghe tư vấn tư vấn chia tài sản doanh nghiệp cũng như nhận sự hỗ trợ cần thiết.
(Blogluat.com)
